Bồi thường GPMB không chỉ là tiền

Trong khi có nhiều giải pháp khác không phải chi phí nhiều mà người dân vẫn thấy thỏa mãn về lợi ích...Ông Phùng Văn Nghệ - Quyền Cục trưởng Cục quản lý đất cát ( Bộ TN&MT ) cho biết , trước đây , việc thu hồi đất đai đất chỉ được thực hành theo một phương thức mang tính bắt. Cơ chế , thủ tục , giá cả đền bù , tái định cư được thực hành theo các quy định có sẵn.Nhưng gần đây , các cơ quan quản lý đã có nhiều cố gắng để tháo gỡ những vướng mắc theo hướng ngày một uyển chuyển hơn , trong đó đã có thêm cơ chế “tự nguyện” đối với những dự án kinh dinh. Các nhà đầu tư được phép thương lượng với dân về giá đền bù và những lợi ích liên tưởng. Các dự án mà quốc gia thu hồi đất đai thì giá đền bù cũng được tính “phù hợp theo giá thị trường” , sau mỗi năm các xứ sở lại cập nhật lại khung giá đất. Nói là ăn nhập theo giá thị trường nhưng theo GS. Đặng Hùng Võ , giá cả đền bù hiện nay chủ yếu vẫn dựa theo khung giá đất do UBND các xứ sở quy định. Trong khi đó , mức giá này thường thấp hơn nhiều so với giá thị trường. Mức giá cao nhất mà người bị thu hồi đất đai đất được trả chỉ bằng khoảng 70 - 80% giá thực tế.Chính ông Nghệ cũng nhìn , ngay bản thân cơ chế “tự nguyện” mới ứng dụng đã rắc rối. Thực tiễn một dự án thường thấy nhiều chủ đầu tư , bên cạnh đó một số người dân lại không muốn thương lượng , đặt ra các hoàn cảnh quá cao. Do vậy , các nhà đầu tư lại muốn chuyển sang cơ chế “bắt buộc”.Việt Nam cũng như các nước đang phát triển , các hình thức chuyển đổi đất chủ yếu là chuyển từ đất nông nghiệp sang phi nông nghiệp để phát triển thành thị. Ví như tính đúng , tính đủ thì mức phí tổn đền bù đất cát chiếm tỷ lệ quá lớn trong kinh phí đầu tư song vẫn không thỏa mãn được ước vọng của người dân vì giá đất để tính đền bù vẫn thấp hơn giá thị trường.Vấn đề chủ yếu của các thành thị Việt Nam hiện nay là chỉnh trang lại các khu phố nghèo , xây dựng lại các khu cư xá cũ nát , nâng cấp hạ tầng thành thị , trong đó đáng chú ý là các dự án xây dựng lại các khu cư xá cũ nát khá hấp dẫn đối với các nhà đầu tư.Tuy nhiên hiện chưa tìm được sự đồng thuận của các cư dân sinh sống tại đó vì vấn đề lợi ích sau khi hoàn thành dự án chưa được làm rõ. Việc chỉnh trang lại các khu phố nghèo , nâng cấp hạ tầng thành thị cũng gặp nhiều vướng mắc trong việc phóng thích đền bù...Trước tình hình trên , ngân hàng Thế giới ( WB ) đã request ứng dụng cơ chế thị trường trong việc chuyển đổi , phân phối đất nhằm đảm bảo nguyên tắc san sớt lợi ích giữa các bên.Theo bản thông tin kiến nghị chính sách “Về cách tân chính sách đất cát liên tưởng đến cơ chế chuyển đổi cơ chế đất cát không tự nguyện ở Việt Nam” của WB mới công báo , nguyên tắc san sớt lợi ích được tách nhau ra thành hai phần: san sớt lợi ích bằng tiền và san sớt lợi ích không bằng tiền.Trong đó , về lợi ích bằng tiền không chỉ có khoản đền bù ngay tức thì mà còn có những khoản lợi tức lâu dài gắn với sự hoạt động của dự án. Những lợi ích không bằng tiền có xác xuất là trả lại và phát triển đời sống của cư dân xứ sở phê duyệt việc tạo việc làm trong khu vực , phát triển hạ tầng , các service công cộng...Theo nhận định của WB , ở Việt Nam , luật pháp và chính sách hiện nay mới tập trung vào việc đền bù và tái định cư được tính thành tiền nên đã phát sinh khá nhiều khiếu kiện trên thực tiễn. Đó chính là vì việc san sớt lợi ích bằng tiền và lợi ích không tính bằng tiền chưa được xem xét.“Trước áp lực ngày một nhiều dự án gây tác động lớn về mặt xã hội và môi trường tới con người trên khuôn khổ rộng ở Việt Nam thì việc ứng dụng trọn vẹn cơ chế san sớt lợi ích trong chuyển đổi đất cát cần được sớm nghiên cứu , thử nghiệm và khai triển vào thực tế” - GS Đặng Hùng Võ nói.( Theo Dân trí )
.